Kuşlar, böcekler, ayılar, sevgi sözcükleri, bildik ahlaki dersler, standart doğru ve yanlışlar olmaksızın küçük çocuk kitabı yazılır mı? Yaklaşık dört yaşından sonra çocuklar kendi iç dünyalarında yaşadıkları soru işaretlerini, korkuları, endişeleri ya da zengin hayallerini kitaplarda görürse ne olur? Tekinsiz duygulara yer var mıdır çocuk kitaplarında? Ne zaman Anthony Browne okusak çocuklarla beraber, hep bu sorular üşüşür aklıma.

Çocuğun iç dünyasının derinlerine dokunabilen yazar ve çizerlerden Browne. Hiperrealistik diyebileceğimiz bir resim tekniği ile çizdiği hayvanlar, 16.yy Bruegel tablolarını hatırlatan dokunuşlar, farklı dönemlerden izler taşıyan dekorasyon öğeleri ile kendine dönüp dönüp baktıran kitapları var.

What If…? Ya Olursa…? İlk kez tek başın bir doğum günü partisine katılacak Joe. Ama davetiyeyi kaybetmiş. Annesi ile birlikte, akşamüzeri karanlığı çökmüş sokakta arkadaşının evini arıyorlar. İçinden bir ses ‘Gitme ve annenle kal, güvenli yerde kal’ dediği için her bir ev onun zengin hayal dünyasında bambaşka gözüküyor Joe’ya. Ya yiyecekler çok kötüyse, ya tanımadığı onca insan onu huzursuz ederse, ya arkadaşının ailesi garip insanlarsa… Annesi onu sürekli rahatlatmaya çalışıyor. Sonunda tahmin edersiniz ki, atılan her ilk adımdan sonra olduğu gibi, başta tereddütler yaşayan Joe çok eğlenmiş olarak buluşuyor annesiyle. 

Little Beauty, Minik Güzellik. İşaret dili bilen devasa goril, küçücük bir kedi yavrusuyla arkadaş olursa… Bu dostluk sürer mi? Bir goril sinirlendiğinde neler olur? Başlarına ters bir şey gelse dahi birbirlerini nasıl kollarlar? Küçük ve büyük, siyah ve beyaz birbirini sevebilir. Dostluğun ölçeği ve rengi olmaz. Bu gizli mesajlar o harikulade çizimlerin içinden sesleniyor küçüklere (ve biz büyüklere)…

Anthony Browne’in kitaplarında hayvanlar var, tıpkı birçok çocuk kitabında olduğu gibi. Bu hayvanlar konuşuyor, oynuyor, yemek yiyor, uyuyorlar ama şöyle bir farkla: İnsanlar ve hayvanlar iletişim içinde çoğu zaman. Yani çocukların hayvanlar üzerinden ‘mış gibi’ yapması evet mümkün ama aslında insanların hayvanlarla kurduğu olumlu olumsuz ilişkileri, kanıksanan yanlışları da satır arasında anlatıyor bize Browne. Örneğin hayvanat bahçelerinin neden üzücü yerler olabileceğini görüyorsunuz etkileyici resimlerinde. Mesela Gorilla’da olduğu gibi.

De ve Do’nun huzursuz edici şeylerle hangi yaşta, nasıl tanışacağını çok düşünmüşümdür büyürlerken. Uzunca bir süre gündelik yaşamın acımasız ve sevmediğimiz gerçeklerinden uzak tuttum onları, doğrudur. Akıllarının ereceği, yorumlayabilecekleri ve daha da önemlisi bize soru sorabildikleri zamana ertelemeye çalıştım kendimce. Browne’in kitapları aslında bu yolda önemli bir adım. Tekinsizlik kötü değil, hatta gerekli. Hayatın tozpembe olmadığının işareti bu duygular ama sert bir gerçeklikten ziyade naif bir dille sunulduğunda öğretici…